Vân Hòa là 1 trong 3 cao nguyên của tỉnh Phú Yên, bao gồm 3 xã: Sơn Xuân, Sơn Long và Sơn Định. Từ TP. Tuy Hòa theo Quốc lộ 1 đi về phía bắc khoảng 14km tới ngã tư Hòa Đa, rẽ lên hướng Tây theo Tỉnh lộ 643 hơn 20km nữa là đến. Đường bê tông mới mở và dễ đi, tuy đèo dốc quanh co, bên vách núi bên vực thẳm, dân cư thưa thớt nhưng cảnh quan thanh bình và tuyệt đẹp. Những năm gần đây, giao thông thuận tiện, nở rộ các nhà vườn chuyên trồng và chăm chút cho loại cây có cái tên dân dã – cây đỏ, nhằm phục vụ khách tham quan.
Cây đỏ là một loại dâu rừng, không khác mấy dâu da xanh Nam bộ, có nơi gọi là dâu đất, dâu chua, ra hoa kết quả từ sau Tết Nguyên đán nhưng tới cuối tháng 7 âm lịch đến hết tháng 8 mới vô mùa, chín đỏ rực rỡ, chi chít dày đặc từ gốc đến ngọn. Người bản xứ cho hay, từ những năm 80, cha ông đi rừng thấy cây đẹp thì đào gốc về trồng chơi. Ai ngờ mang về hạp thổ nhưỡng, sau hai mươi năm cây phát triển thành vườn, mỗi nhà mỗi vườn vài chục cây. Không biết ngoài Vân Hòa thì còn nơi nào khác không, nhưng hiện nay chỉ có nơi này thu hút khách tham quan đổ về mỗi khi trái đỏ chín tràn.
 |
Nhà vườn trồng cây đỏ xen kẽ với mít, các cọc tiêu, mãng cầu, măng trúc…, thu mỗi khách 10.000 đồng vô cổng bứt trái bẻ cành, một nguồn lợi tuy khiêm tốn nhưng lại có tiếng tăm lâu dài khi du khách tìm về ngày một đông.
 |
Chúng tôi thăm vườn lúc trái chưa chín tới nên chủ vườn chưa cho hái bán, nghe nói mỗi cây có thể cho vài trăm kilogam trái là chuyện thường, với giá khoảng 30.000 đồng/kg. Khách tham quan được mời ăn thử, bỏ tọt luôn múi trái mọng nước vào miệng, chua thấu trời xanh. Rồi mới biết, trái chín vỏ từ tím tới đỏ, ngọt từ trên ngọn ngọt dần xuống.
Có lẽ không lâu nữa nơi cao nguyên Vân Hòa heo hút này sẽ hình thành mùa hội cây đỏ, dân dã mộc mạc mà tưng bừng ngộ nghĩnh, đánh thức được tiềm năng du lịch lành mạnh và tươi mới của mình.
Ái Duy
