Thị trường hàng không Việt Nam đã phát triển liên tục với hai con số trong những năm vừa qua và các hãng hàng không trong nước liên tục gia tăng đội bay của mình một cách nhanh chóng khiến hạ tầng, năng lực giám sát an toàn bay của ngành giao thông chưa bắt kịp đà tăng trưởng.
Xung quanh vấn đề này, phóng viên VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ.
– Thưa Thứ trưởng được biết sau 4 tháng khai thác, mặc dù thực tế khai thác mạng đường bay của Bamboo Aiaways chỉ mới tập trung khai thác nhiều ở sân bay Tân Sơn Nhất, nhưng mới đây Bamboo Airways đã có đề án gửi các cấp thẩm định để báo cáo Thủ tướng phê duyệt đội bay quy mô lớn hơn nhiều lần.
Vậy, đây có phải là cách để Bamboo Airways “lách luật” phê duyệt của Thủ tướng, vượt qua rào cản về áp lực sân bay, hạn chế năng lực quản lý của Cục Hàng không Việt Nam hay không trong bối cảnh Hãng hàng không Vietstar chưa được xem xét cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho đến khi hạ tầng tại Tân Sơn Nhất được mở rộng?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Ngày 9/7/2018, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 836/QĐ-TTg phê duyệt chủ trương đầu tư dự án vận tải hàng không Tre Việt với các nội dung chính, bao gồm: tổng vốn đầu tư là 700 tỷ đồng, quy mô dự án đến năm 2023 là 10 tàu bay loại A320/A321 hoặc B737 và tiến độ thực hiện dự án là giai đoạn 2019-2023.
Trên cơ sở phê duyệt chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải đã cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Công ty Tre Việt (Bamboo Airways) với vốn điều lệ 700 tỷ đồng và phạm vi hoạt động kinh doanh vận chuyển quốc tế, nội địa lên đến 10 tàu bay.
Bamboo Airways hiện đang khai thác 10 tàu bay A319/320/321 với 20 đường bay, trong đó có 6 đường bay đi/đến Thành phố Hồ Chí Minh; 10 đường bay kết nối Hà Nội đến các địa phương như Đà Nẵng, Quy Nhơn, Quảng Bình, Vinh, Phú Quốc, Nha Trang, Buôn Ma Thuột, Cần Thơ, Pleiku, Đà Lạt và 4 đường bay kết nối Hải Phòng, Vinh, Đà Lạt và Buôn Ma Thuột với số lượng cảng hàng không khai thác đi/đến là 13 cảng.
Hiện nay, Bamboo Airways đã thực hiện hết quy mô, phạm vi của dự án vận tải hàng không Tre Việt được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Tính đến hết tháng Tư, Bamboo Airways đã khai thác hơn 3.700 chuyến bay an toàn; vận chuyển hơn 430.000 hành khách; tỷ lệ chuyến bay khai thác đúng giờ đạt 93,5% (cao nhất trong số các hãng hàng không Việt Nam).
Trong quá trình khai thác, Bamboo Airways cho thấy đã luôn thực hiện chính sách nhất quán là đáp ứng các quy định của pháp luật, đảm bảo an ninh, an toàn và chất lượng dịch vụ hàng không. Mọi nguồn nhân lực (bao gồm các nguồn nhân lực quản trị, khai thác) cần thiết đều được chuẩn bị kỹ lưỡng. Điều này cũng cho thấy, Bamboo Airways đã chứng tỏ được khả năng vận hành kinh doanh vận chuyển hàng không mặc dù mới đi vào hoạt động một thời gian ngắn.
Về vấn đề Bamboo Airways xin mở rộng phạm vi kinh doanh khai thác đội tàu bay lên trên 30 chiếc với dự kiến mở rộng khai thác mạng đường quốc tế, nội địa, Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, đó là mong muốn của doanh nghiệp.
Đồng thời, kế hoạch đường bay của Bamboo Airways sẽ tăng cường khả năng kết nối các thị trường quốc tế mới và kết nối du lịch liên vùng nội địa còn bỏ ngỏ; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của các hãng hàng không Việt Nam với các hãng hàng không nước ngoài; góp phần khai thác hiệu quả hệ thống cơ sở hạ tầng hàng không hiện có và phù hợp với định hướng phát triển mạng đường bay, mạng cảng hàng không tại các Đề án định hướng phát triển đường bay trực tiếp giữa Việt Nam và các quốc gia, địa bàn trọng điểm nhằm thúc đẩy đầu tư phát triển, tăng cường giao lưu, hội nhập quốc tế và Đề án Tăng cường kết nối hàng không với các thị trường nguồn khách du lịch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Tuy nhiên, Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không Việt Nam nhận thấy đề nghị thay đổi phạm vi kinh doanh của Bamboo Airways, bao gồm kế hoạch phát triển đội tàu bay, tổng vốn đầu tư đã vượt quá quy mô của dự án vận tải hàng không Tre Việt được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 836/QĐ-TTg.
Chính vì vậy, Bộ yêu cầu Bamboo Airways phải xây dựng đề án đề nghị thay đổi chủ trương đầu tư Dự án phù hợp với thực tiễn để trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật.
Trên cơ sở ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án của Bamboo Airways và thực tiễn hạ tầng cảng hàng không Việt Nam, nhân lực đặc thù hàng không (phi công, thợ kỹ thuật, điều phái…) và năng lực giám sát an toàn hàng không của Cục Hàng không Việt Nam… Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không sẽ xem xét việc cấp lại Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Bamboo Airways theo quy định của pháp luật.
– Trách nhiệm của Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không Việt Nam trong việc kiểm tra, giám sát các hãng hàng không như thế nào trong việc thực hiện đúng kế hoạch phát triển đội tàu bay và kế hoạch phát triển của Bamboo Airways?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam thực hiện việc kiểm tra giám sát kế hoạch phát triển đội tàu bay của các hãng hàng không trên cơ sở Nghị định số 92/2016/NĐ-CP ngày 1/72016 của Chính phủ quy định về các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không dân dụng.
Theo đó, các hãng hàng không xây dựng, báo cáo và thực hiện các kế hoạch chi tiết theo định kỳ 5 năm theo nguyên tắc “Bảo đảm phát triển đồng bộ cảng hàng không, sân bay, hoạt động bay, phương tiện vận tải và các nguồn lực đảm bảo năng lực khai thác, bảo dưỡng tàu bay của hãng hàng không, năng lực giám sát an toàn của Nhà chức trách hàng không; bảo vệ môi trường và phát triển bền vững”.
Hiện nay, Cục Hàng không Việt Nam đang giám sát chặt chẽ kế hoạch phát triển đội tàu bay của tất cả các hãng hàng không Việt Nam, trong đó có đội tàu bay của Bamboo Airways.
Thông qua cơ chế thẩm định việc thuê tàu bay của các hãng hàng không, Cục Hàng không kiểm soát việc thuê, thuê mua tàu bay và chấp thuận cho từng tàu bay đưa vào khai thác tại Việt Nam của các hãng hàng không Việt Nam nếu thỏa mãn yêu cầu về đảm bảo yêu cầu khai thác tại thời điểm thẩm định và không gây áp lực lên hạ tầng cảng hàng không nói chung và đặc biệt tại Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất nói riêng, cũng như đảm bảo khả năng giám sát an toàn của Cục Hàng không.
Là một hãng hàng không của Việt Nam, Bamboo Airways cũng phải tuân theo các quy định, nguyên tắc và cơ chế như trên.
Đến nay, Bamboo Airways đã thực hiện xong hết các mục tiêu, quy mô của dự án vận tải hàng không Tre Việt được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 836/QĐ-TTg và vẫn nằm trong tầm kiểm soát của Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không Việt Nam.
– Theo đánh giá của Cục Hàng không Việt Nam, nếu một hãng xin cấp mới giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không có điều kiện khai thác như thực tế hiện nay của Bamboo Airways về quy mô đội tàu bay, mạng đường bay thì có đủ điều kiện để cấp giấy phép không?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Việc một doanh nghiệp xin cấp mới giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không có điều kiện khai thác như thực tế hiện nay của Bamboo Airways về quy mô đội tàu bay, mạng đường bay sẽ đặt ra những vấn đề đối với sự phát triển bền vững của ngành Hàng không Việt Nam theo các khía cạnh như sau:
Thứ nhất, đối với một hãng hàng không mới, việc khai thác đi, đến Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất là tất yếu và cực kỳ quan trọng đối với mạng đường bay nội địa. Tuy nhiên, mặc dù nhu cầu khai thác đi, đến Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất là có nhưng sự quá tải của Cảng hàng không này, ít nhất là đến sau năm 2021 thực tế không cho phép các hãng hàng không mới khai thác đến.
Thứ hai, nếu có thêm các hãng hàng không mới tham gia khai thác, chắc chắn sẽ gây áp lực rất lớn lên hạ tầng cảng hàng không, gia tăng tình trạng quá tải tại các cảng hàng không như Nội Bài, Đà Nẵng, Cam Ranh, Tân Sơn Nhất và hệ lụy theo đó là chất lượng dịch vụ sẽ bị ảnh hưởng.
Thứ ba, sự phát triển nhanh của các hãng hàng không Việt Nam cũng như số lượng tàu bay gia tăng trong thời gian vừa qua dẫn đến sự thiếu hụt về phi công cũng như nhân viên kỹ thuật, bảo dưỡng tàu bay. Sự thiếu hụt này không chỉ là mối quan ngại của các hãng hàng không Việt Nam mà còn là mối lo của cả Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng không trong vấn đề đảm bảo an toàn hàng không và cả vấn đề an ninh quốc phòng.
Thứ tư, việc có thêm các hãng hàng không mới sẽ khiến cho lượng tàu bay đăng ký tại Việt Nam và chịu sự giám sát an toàn của Cục Hàng không Việt Nam tăng lên đồng nghĩa gây áp lực lớn lên công tác giám sát an toàn của cơ quan này. Trong bối cảnh hạn hẹp về nguồn lực (tài chính, nhân lực), Cục Hàng không khó có thể đáp ứng nhu cầu về tàu bay của các hãng hàng không hiện hữu, chưa nói đến sự tham gia của các hãng hàng không mới và điều này tiềm ẩn nguy cơ cũng như rủi ro lớn cho công tác đảm bảo an toàn hàng không.
Với các lý do nêu trên, việc cấp mới giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không sẽ được Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam xem xét kỹ lưỡng về quy mô, năng lực của doanh nghiệp, sự phù hợp với hạ tầng hàng không, năng lực giám sát an toàn hàng không của Cục Hàng không cũng như phù hợp với Điều chỉnh Quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 236/QĐ-TTg ngày 23/2/2018.
– Năng lực giám sát của Cục Hàng không năm 2019 như báo cáo đảm bảo quản lý được 256 tàu nhưng Bamboo Airways xin tăng đội tàu bay khai thác lên trên 30 chiếc sẽ vượt năng lực giám sát lực theo dự báo phát triển hàng không tại Việt Nam.
Nhiều ý kiến cho rằng, năng lực giám sát hạn chế có phải là cản trở cho sự phát triển ngành hàng không không? Trong trường hợp Bamboo Aiways được tăng tàu bay về số lượng và chủng loại thì có thể tăng được bao nhiêu tàu bay để Cục Hàng không Việt Nam có thể giám sát?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Đầu năm 2019, Cục Hàng không Việt Nam được Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) trao chứng nhận đạt năng lực giám sát an toàn hàng không mức 1 (CAT 1) khẳng định năng lực giám sát an toàn hàng không của Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO).
Hệ thống giám sát an toàn của Việt Nam được xây dựng dựa trên nguồn lực có tính đến quy hoạch phát triển của ngành hàng không nhằm đảm bảo hệ thống giám sát an toàn luôn được đảm bảo trong quá trình hoạt động của ngành hàng không.
Để đạt và duy trì năng lực Giám sát an toàn mức 1 của Cục Hàng không liên bang Mỹ và Tổ chức hàng không dân dụng Quốc tế, Cục Hàng không Việt Nam phải xây dựng và giải trình kế hoạch phát triển nguồn nhân lực 5 năm giai đoạn 2017-2022.
Theo đó, nguồn nhân lực của Cục Hàng không trong năm 2019 đáp ứng việc giám sát an toàn đối với 256 tàu bay đăng ký quốc tịch Việt Nam và 2020 sẽ là 276 tàu bay và đạt năng lực giám sát hơn 400 tàu bay vào năm 2030.
Việc các hãng hàng không tăng trưởng nhanh với số lượng tàu bay tăng đột biến đòi hỏi Cục Hàng không phải bổ sung nhân lực ngoài dự kiến. Tuy nhiên, việc bổ sung biên chế và tuyển dụng, đào tạo huấn luyện giám sát viên an toàn hàng không lĩnh vực tàu bay và khai thác tàu bay cần phải có thời gian phù hợp (do yêu cầu về kiến thức và kinh nghiệm thực tế như phi công và nhân viên kỹ thuật cao).
Trên cơ sở đánh giá năng lực, kinh nghiệm khai thác và tính khả thi của kế hoạch phát triển của Bamboo Airways, đánh giá sự phát triển hài hòa của thị trường hàng không và các giới hạn về cơ sở hạ tầng, năng lực giám sát an toàn của Việt Nam nói chung, Cục Hàng không đề xuất phê duyệt bổ sung tăng 12 tàu bay cho Bamboo Airway so với số lượng đã được duyệt là 10 tàu bay trong năm 2019 và nâng đội tàu bay của Bamboo Airway lên 22 tàu bay với các loại tàu bay B878, A330 và A319/320/321.
– Các giải pháp để Cục Hàng không Việt Nam nâng cao năng lực giám sát là gì, thời gian để thực hiện nâng cao năng lực giám sát mất bao nhiêu lâu?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Để nâng cao năng lực giám sát, Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo Cục Hàng không tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về an toàn hàng không đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Cùng đó là việc đổi mới nâng cao hiệu quả của hệ thống giám sát an toàn hàng không; đẩy mạnh áp dụng công nghệ quản lý đối với các thủ tục hành chính, phân tích, xây dựng cơ sở dữ liệu an toàn hàng không.
Bộ cũng yêu cầu Cục Hàng không cần chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai các giải pháp về nguồn nhân lực giám sát an toàn trong các lĩnh vực tàu bay và khai thác tàu bay, quản lý hoạt động bay, quản lý cảng hàng không sân bay nhằm đảm bảo về số lượng và chất lượng phù hợp với Quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và dự báo tăng trưởng hàng không.
– Đạt được năng lực giám sát an toàn mức 1 (CAT 1) của Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA) đã khó, duy trì được cũng là thách thức. Vậy, Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không Việt Nam sẽ có biện pháp duy trì CAT 1 ra sao về năng lực quản lý, giám sát bay?
Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo Cục Hàng không tiếp tục duy trì hệ thống giám sát an toàn đã được thiết lập đáp ứng tiêu chuẩn của ICAO và năng lực giám sát an toàn mức 1 (CAT I) của Cục Hàng không liên bang Mỹ.
Cụ thể, Cục Hàng không tiếp tục các giải pháp đồng bộ để cải thiện, nâng cao năng lực về cơ sở hạ tầng; cập nhật đầy đủ, đồng bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và tài liệu hướng dẫn về an toàn hàng không; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu an toàn hàng không trên tất cả các lĩnh vực; triển khai mạnh mẽ công tác đào tạo, huấn luyện đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Cục Hàng không và các đơn vị cơ sở nhằm đảm bảo có đủ trình độ, năng lực, chuyên môn, có khả năng làm việc độc lập và thực hiện các cuộc tranh tra, kiểm tra an toàn hàng không đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Hiện nay, để đảm bảo nguồn giám sát viên an toàn hoạt động bay, Cục Hàng không đã xây dựng các giải pháp về phát triển nguồn lực như xây dựng bổ sung biên chế, thuê giám sát viên an toàn, tích cực triển khai đề án đào tạo nguồn nhân lực cao như Đề án đào tạo phi công cơ bản cho Cục Hàng không để huấn luyện thành giám sát viên bay nhằm giảm tỷ lệ thuê giám sát viên bay xuống 50% vào năm 2022.
– Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!
Theo: Viet Nam Plus
