Từ những mẻ cá cơm tươi được phơi vàng rụm dưới ánh nắng tự nhiên, không cần chất bảo quản, các chị, các mẹ ở xóm chài (thôn 7, xã Ia Tơi, huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum) đã chế biến nên món bánh tráng cá cơm thơm ngon, hấp dẫn, đậm đà. Chẳng biết tự bao giờ, từ món ăn vui miệng cho các đấng mày râu “lai rai” trong những buổi chiều trên sông, bánh tráng cá cơm dần được nhiều người biết đến và trở thành đặc sản nức tiếng khắp vùng.
Chiều đến, xóm chài ở dòng Sê San yên bình đến lạ. Trên những ngôi nhà nổi đã được làm vững chãi, người dân í ới hú nhau chèo ghe, tập trung tại nhà xóm trưởng Hai Triều để cùng tiếp đón khách đường xa. Thế rồi chỉ sau vài phút hỏi thăm, tay bắt mặt mừng, ai nấy đều tranh thủ hái rau nhút, sơ chế cá, chế biến các món tươi ngon thết đãi khách.
Sẩm tối, dưới ánh điện leo lắt được phát ra từ chiếc bình ắc quy, mâm cơm vẫn hấp dẫn vô cùng. Nồi lẩu cá thát lát dai dai với rau nhút nóng hôi hổi, thơm nghi ngút khói, vừa nhìn đã thấy thèm; những con cá rô phi đá nướng, cá cơm rang vàng rụm, giòn tan, ngọt ngọt, mặn mặn ăn với cơm nóng ngon hết sảy… Không ít món ăn hấp dẫn nhưng khi món bánh tráng cá cơm xuất hiện, mâm cơm liền có “tâm điểm” mới. Trước mắt chúng tôi, những con cá cơm vàng rụm nằm gọn gàng trên lớp bánh tráng nóng hổi; mùi thơm của cá, của gia vị càng làm mọi người thêm háo hức, muốn thưởng thức. Bẻ một miếng chấm vào chén tương ớt đã được chuẩn bị sẵn, nhai chậm rãi mới cảm nhận được hương vị đậm đà. Bánh tráng giòn rụm, từ từ nhai, vị cá cơm mặn mặn, ngọt ngọt, dai dai, cay cay tứa ra, thật sự rất tuyệt vời.
Qua một hồi trò chuyện, mới biết món bánh tráng cá cơm này được làm từ ý tưởng của cô Lâm Thị Đẹp – một cư dân ở xóm chài. Cô bảo, hôm đó ngồi phơi cá cơm, trong đầu cô bỗng nghĩ: hay mình lấy cá cơm, rắc lên bánh tráng, làm thử món bánh tráng cá cơm xem sao. “Khi bắt tay vào làm, cô nghĩ làm cho vui thôi, ai dè, khi làm xong, mọi người trong nhà ăn rồi khen tấm tắc. Thấy vậy, tôi mới “truyền” cách làm cho các chị em”, cô Đẹp kể.
 Bánh tráng cá cơm vàng rụm, giòn tan, hấp dẫn |
Để có 1 cái bánh tráng cá cơm phải trải qua khá nhiều công đoạn. Đầu tiên, những con cá cơm vừa đánh bắt lên đang còn tươi roi rói sẽ được rửa sạch sẽ trước khi chế biến. Sau đó, cá được để vào rổ cho ráo nước rồi tẩm ướp gia vị theo công thức truyền thống của gia đình. Không hề có chất bảo quản, phẩm màu hay bất kỳ tạp chất nào khác, người dân nơi đây chỉ giã đường, bột ngọt, ớt, hành cho vừa rồi trộn đều vào trong cá cơm. Cá ướp thấm gia vị xong sẽ được xếp lên chiếc bánh tráng. Thông thường cứ 1kg cá cơm khô làm được khoảng 7 cái bánh tráng cá cơm. Xếp cá xong, khâu còn lại là phơi cá. Khi phơi xong, cá cũng dính vào với bánh tráng, người làm chỉ việc xếp vào rổ rồi để nơi khô ráo, khi nào ăn thì chế biến.
Khác với các loại cá cơm khô khi chế biến phải cầu kỳ, với món bánh tráng cá cơm, vì đã tẩm ướp gia vị đầy đủ nên nếu muốn ăn, chỉ cần chiên trong chảo hoặc nướng dưới than vài phút là đã có ngay đĩa bánh tráng giòn rụm, thơm nức. “Lần đầu tiên lên vùng núi mà ăn đặc sản cá. Bánh tráng cá cơm thực sự rất hấp dẫn và thú vị, ăn với cơm cũng ngon mà làm mồi nhậu thì không còn gì bằng” – anh bạn tôi đến từ Quảng Ngãi trầm trồ.
Chính vì nhiều người “phải lòng” nên từ xóm chài nhỏ, hữu xạ tự nhiên hương, món đặc sản cá nơi vùng núi sớm có mặt tại các tỉnh, thành khác. Nhiều người mới đầu đến xóm chơi, sau khi ăn thử liền mua về làm quà.
Chẳng biết tự bao giờ, bánh tráng cá cơm trở thành món dùng để chiêu đãi khách phương xa tại huyện Ia H’Drai. Nhiều người nói với chúng tôi, họ chọn món này này bởi vì vị ngon, đậm đà, dễ chế biến, giá chỉ 5.000 đồng/cái. Từ khi “ra mắt”, các chị em tại xóm chài đã bán được cả trăm cái bánh tráng cá cơm. Tuy đây không phải là nguồn thu chính nhưng cũng giúp cho người dân nơi đây có thêm thu nhập. Đặc biệt, nhờ bánh tráng cá cơm, xóm chài trên dòng Sê San được nhiều người biết hơn. Nhiều người lặn lội đường xa đến đây không chỉ để ngắm cảnh, tìm hiểu về cuộc sống nơi nhà nổi mà còn để được ăn đặc sản cá trên mảnh đất núi rừng bao bọc.
Và chẳng biết tự bao giờ, nhiều người cứ í ới bảo với nhau rằng: rủ nhau lên với Ia H’Drai, ngắm cảnh hoàng hôn nắng trải dài, lai rai bánh tráng cá cơm mỏng, hưởng chút khoan thai của cuộc đời…
Bình An (Kontum online)