Thưa Trung tướng, ông có thể nói gì về hàng loạt vụ cháy lớn đã xảy ra vừa qua, mặc dù chưa phải là cao điểm của thời tiết khô nóng?
Bình quân ở nước ta, những năm qua, mỗi năm xảy ra khoảng 3 nghìn vụ cháy, năm 2017 cũng 3 nghìn vụ, riêng quý I xảy ra 1.000 vụ. Các vụ cháy xảy ra không ai mong muốn, nhưng phải khẳng định rằng các vụ cháy tỷ lệ thuận với nhận thức không đầy đủ về nó; tỷ lệ thuận với tăng trưởng, phát triển kinh tế xã hội. Có một bộ phận không nhỏ trong chúng ta coi thường, xem nhẹ, không chú ý đến vật cháy cũng như việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt trong gia đình mình.
Tất nhiên, trong PCCC thì nòng cốt là lực lượng cảnh sát PCCC, lãnh đạo Bộ Công an cũng đã thường xuyên chỉ đạo kiểm tra sâu sát, nhưng chúng tôi không thể làm thay chủ đầu tư, làm thay ban quản lý, nhân dân. Trong khi đó, hiện nay chúng ta vẫn thiếu chế tài mạnh, chủ yếu là xử lý hành chính, chưa đủ tính răn đe, mặc dù đã có Luật PCCC.
Hàng năm, nguyên tắc là phải kiểm tra công tác PCCC 4 lần/ năm, nhưng theo Chỉ thị 20 của Thủ tướng thì 1 năm lực lượng PCCC chỉ kiểm tra 1 lần, còn 3 lần tổ chức, cá nhân tự kiểm tra. Chúng tôi tuân thủ Chỉ thị 20, nhưng cũng đang báo cáo lại theo hướng là PCCC kiểm tra đến khi thấy đủ điều kiện an toàn thì tổ chức, cá nhân tự kiểm tra, tự chịu trách nhiệm để bảo đảm các hệ thống kỹ thuật hoạt động bình thường. Có một thực tế khá phổ biến là lúc nghiệm thu thì tốt, nhưng quá trình hoạt động thì hệ thống cảnh báo không hoạt động hoặc báo giả, thế là người dân cố tình vô hiệu hoá. Các hệ thống chữa cháy tự động và bán tự động cũng vậy, ở tòa nhà Carina là có, nhưng tại thời điểm xảy cháy lại không hoạt động tốt.
Thứ trưởng Bộ Công an khẳng định sẽ xử lý kiên quyết, dứt điểm những toà nhà không đảm bảo điều kiện phòng cháy chữa cháy, không có ngoại lệ, “vùng cấm” và không nương tay
Dường như kỹ năng xử lý tình huống cũng là một thách thức lớn khác?
Đúng là ngay khi xảy cháy, nếu chuông kêu, đèn nháy, còi hú mà có người ứng trực tại chỗ, sử dụng phương tiện chữa cháy ban đầu bằng bột, bằng khí đúng cách thì sẽ dập tắt được đám cháy. Nhưng ở Carina việc này không có hoặc có nhưng làm thiếu trách nhiệm nên đám cháy bùng lên đến lúc xe nổ, xăng chảy ra, dẫn đến cháy lan, cháy lớn… Tất cả những vấn đề này đang được làm rõ.
Tôi cho rằng trong PCCC thì quan trọng nhất vẫn là 4 tại chỗ: người dân tại chỗ, ban quản trị tại chỗ, phương tiện tại chỗ, công nghệ tại chỗ. Làm tốt thì chỉ có những đám cháy thuộc dạng chất lỏng như cháy xăng dầu với diện tích lớn mới phải có phương án ứng cứu.
Có tình trạng chung cư vừa kiểm tra xong đã xảy ra cháy. Trách nhiệm thuộc về ai?
Về nguyên tắc những nơi tập trung đông người, đặc biệt là những nhà cao tầng, siêu cao tầng thì cơ quan chức năng PCCC phải thẩm duyệt các giải pháp PCCC, chủ đầu tư tổ chức thực hiện. Sau khi hoàn thành thì nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng.
Nhưng hiệu quả hoạt động PCCC còn phụ thuộc quá trình quản lý, quản trị nữa. Nếu trong quá trình vận hành công trình mà không kiểm tra, bảo trì thì sẽ có trục trặc. Trách nhiệm thuộc về Ban Quản lý tòa nhà. Song người dân cũng phải hiểu biết hệ thống nơi mình đang ở trong tình trạng như thế nào, cụ thể là có phương tiện báo cháy không. Ở đây cũng có phần trách nhiệm của Ban quản lý là phải tuyên truyền để người dân nắm được.
Vậy còn những chung cư đã được kiểm tra, xác định công tác PCCC chưa tốt thì có nên xử lý nặng hơn không, thưa ông?
Với những trường hợp vi phạm thì trước hết xử lý hành chính, sau đó tiến hành điều tra, nếu đủ các yếu tố vi phạm pháp luật theo quy định của pháp luật thì mới khởi tố được. Chúng tôi sẽ thống kê báo cáo Thủ tướng về thực trạng.
Dự kiến khi nào Bộ hoàn thành báo cáo này?
Báo cáo chung theo chỉ đạo của Bộ trưởng chúng tôi đã làm rồi. Nhưng thống kê chi tiết đến từng tòa nhà thì khối lượng rất lớn, đang làm. Toàn quốc đã giao ban, sơ kết quý II và phát động quý cao điểm tấn công, trấn áp dập lửa trên toàn quốc trong quý III. Đặc biệt, đối với 7 tỉnh có nhà cao tầng, siêu cao tầng là Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP Hồ Chí Minh và Vũng Tàu thì càng phải chú trọng, vì các tòa nhà cao tầng như một xã hội thu nhỏ, có người không hiểu mức độ an toàn thế nào.
Phương án xử lý những cao ốc “điểm đen” về PCCC như thế nào?
Xử lý các “điểm đen” có cái khó là có rất nhiều nhà xây dựng trước khi chưa có Luật PCCC, chưa tuân thủ về khoảng cách an toàn, hạng mục công trình thoát hiểm, thoát nạn… Cho nên những trường hợp trước khi có luật thì phải báo cáo Thủ tướng thực trạng và mức độ mất an toàn. Chúng tôi sẽ đề xuất giải pháp căn cơ, nhưng cần đến sự vào cuộc của bộ ngành và địa phương có liên quan của cả cac.
Còn những nhà sau khi có Luật PCCC thì trách nhiệm thuộc về các chủ đầu tư, ban quản lý tòa nhà. Nếu không đủ điều kiện thì chúng tôi sẽ nghiên cứu đánh giá một cách chính xác, yêu cầu chủ đầu tư phải khắc phục có thời hạn, không khắc phục được thì có các chế tài xử lý triệt để.
Bà con có thể yên tâm sống trong các tòa nhà chung cư nếu tòa nhà đó đủ điều kiện an toàn. Nhưng như tôi đã nói, một yếu tố rất quyết định là ý thức của mọi người. Với kinh nghiệm 30 năm làm công PCCC, nếu mọi người cùng hợp tác thì tôi khẳng định rằng, chúng ta có thể ngăn chừa, ngăn chặn được đáng kể các vụ cháy.
Theo thống kê của Hà Nội thì có 79 tòa nhà vi phạm PCCC, đến nay mới khắc phục 50 tòa nhà, hiện còn 29 tòa nhà, trong có 17 tòa nhà khó có thể khắc phục. Theo ông, cần phải xử lý thế nào với những mối nguy thấy rõ này?
Những tòa nhà này có trước khi có Luật PCCC. Giải pháp an toàn thì phải tính cụ thể, nhưng chắc sẽ cần đến nguồn kinh phí rất lớn.
Liệu có hạ chuẩn PCCC với những trường hợp này không, thưa ông?
Không hạ chuẩn. Đối với công trình xây dựng trước khi có luật như không có thang thoát hiểm, thì phải có lộ trình đầu tư. Chúng tôi sẽ có giải pháp, trong đó cơ quan chức năng sẽ là nòng cốt xử lý một cách cương quyết, vì đây là vấn đề bảo vệ sinh mệnh của đồng bào và của chính mình.
Xin cảm ơn Trung tướng!
P.Thảo
Theo: Dân Trí