Kết quả nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội thực hiện trong giai đoạn 2014-2015 cho thấy, các hình ảnh cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm thuốc lá có hiệu quả trong việc giảm thiểu nhu cầu hút thuốc lá, góp phần làm giảm hơn 600.000 trường hợp tử vong do hút thuốc lá tại Việt Nam.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, sau một thời gian sử dụng (từ 12 – 36 tháng), các cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh dần dần mất đi hiệu lực cảnh báo của nó. Nguyên nhân, do người tiêu dùng đã quen với các hình ảnh này và không còn cảm thấy sợ hãi, ấn tượng như lúc ban đầu. Đó chính là lý do tại sao, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, sau 12 đến 36 tháng nên thay đổi định kỳ các hình ảnh cảnh báo sức khỏe trên vỏ bao bì thuốc lá.
|
Cần tăng diện tích cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm thuốc lá.
|
Theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL), thuốc lá được sản xuất, nhập khẩu để tiêu thụ tại Việt Nam phải ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá bằng tiếng Việt. Năm 2013, Bộ Y tế và Bộ Công Thương ban hành thông tư liên tịch hướng dẫn diện tích in cảnh báo sức khỏe phải chiếm ít nhất 50% diện tích của mỗi mặt chính trước và mặt chính sau trên bao bì thuốc lá. Diện tích này nhỏ hơn 25% so với diện tích in cảnh báo sức khỏe của các nước khác trong khu vực như Lào, Brunei và Myanmar (diện tích 75%); một số quốc gia khác trong khu vực như Thái Lan và Singapore đã thực hiện quy định in bao bì tiêu chuẩn (bao trơn) cho sản phẩm thuốc lá. Đi cùng với đó, thông điệp về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người in trên bao bì thuốc lá của Việt Nam thực hiện từ năm 2013 đến nay nhưng chưa có thay đổi về hình ảnh và nội dung.
Năm 2019, Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội phối hợp với Quỹ PCTHTL thực hiện nghiên cứu về hiệu quả của cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh hiện tại trên bao bì thuốc lá. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau 6 năm thực hiện, tác động của các hình ảnh cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm thuốc lá đến người sử dụng đều giảm. Đặc biệt, hình ảnh cảnh báo dành cho giới trẻ với thông điệp “Hút thuốc gây hôi miệng, hỏng răng” đã không còn ấn tượng, kể cả người không hút thuốc lẫn hút thuốc do sự quen thuộc của hình ảnh trên đã làm giảm sự sợ hãi và lo lắng. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra, hơn 70% người được hỏi đều đề xuất cần tăng diện tích hình ảnh cảnh báo sức khỏe, chiếm ít nhất 75% các mặt chính của bao bì thuốc lá.
Theo Bộ Y tế, hút thuốc lá là nguyên nhân của 25 căn bệnh, trong đó có nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch,… Nguyên nhân, do khói thuốc lá có chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có chất nicotine là chất gây nghiện và khoảng 70 chất là tác nhân gây ung thư, điển hình là các chất như benzen, carbon monoxide… Sử dụng thuốc lá tại Việt Nam là một trong số 4 nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cao, đặc biệt đối với nam giới thì thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong sớm (chiếm gần 11% tổng số ca tử vong). Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá và đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên tới 70.000 người (gần gấp 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ tại nước ta mỗi năm). Một nghiên cứu vào năm 2012 cho thấy, tại Việt Nam, chi phí y tế cho 5 trong số 25 loại bệnh liên quan đến thuốc lá (ung thư phổi, ung thư hô hấp tiêu hóa trên, bệnh tim thiếu máu cục bộ, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn) gần 24.680 tỷ đồng, tương đương với gần 1% GDP của Việt Nam. Bên cạnh đó, thuốc lá còn gây ra những ảnh hưởng có hại khác đến vệ sinh môi trường, nguy cơ cháy nổ…
Khói thuốc lá hủy hoại môi trường sống, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Mọi người hãy “Cam kết bỏ thuốc lá” như một hành động nhằm bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng.
Đặng Hồng Hoa
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)